Ο Μάρτιος ή Μάρτης είναι ο τρίτος μήνας ανήκει στην εποχή της Άνοιξης και του πολιτικού έτους κατά το Γρηγοριανό ημερολόγιο και έχει 31 ημέρες.
Ένα από τα πιο διαδεδομένα έθιμα, που προέρχεται από την αρχαιότητα, είναι και η τοποθέτηση από τις μητέρες την 1η Μαρτίου ενός μικρού βραχιολιού από άσπρο και κόκκινο νήμα (που ονομάζεται Μάρτης) στο χέρι των παιδιών τους για να μην τα μαυρίσει ο Ήλιος. Ο «Μάρτης» θεωρείται ότι προστάτευε τις κοπέλες από το κάψιμο του ήλιου. Τον έβγαζαν την ημέρα της Λαμπρής και το έβαζαν στο αρνί για να μην καεί κατά το ψήσιμο. Ενώ ακόμη κατάλοιπο της αρχαιότητας είναι και το έθιμο που ήθελε τις ανύπαντρες κοπέλες να βάζουν των Αγίων Θεοδώρων κόλλυβα κάτω από το προσκέφαλό τους για να τους φανερώσουν τον άντρα που θα έπαιρναν.
Την 1η-7η Μαρτίου οι ποιμένες οδηγούσαν τα αιγοπρόβατα από τα χειμαδιά στα ορεινά μέρη λέγοντας: «Κούρευε, κουδούνωνε και στα όρη ανέβαινε».
9 Μαρτίου γιορτή Των Αγίων Σαράντα λέγανε «σαράντα πιοτά κερνούν και σαράντα ψέματα λεν». Στην Κομοτηνή κάνανε φαγητά από 40 είδη χόρτα και 40 σαλιγκάρια, καθώς και 40 λουκουμάδες.
Την ημέρα αυτή που οι τσοπάνηδες αποκόβουν τ’ αρνιά, οι γεωργοί φυτεύουν δέντρα και κλήματα και οι κοπέλες φυτεύουν λουλούδια γιατί «πιάνουν και δε λαθεύουν».
Σε πολλούς τόπους οι νοικοκυρές φτιάχνουν σαραντόπιτες, πίτες με σαράντα φύλλα που τις κόβουν κομμάτια και τις μοιράζουν για τις ψυχές των ζωντανών ή μαγειρεύουν φαγητό με σαράντα ειδών.
Στις 25 Μαρτίου είναι η πιο μεγάλη θρησκευτική γιορτή του μήνα, ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου. Ο Μάρτης είναι πάντοτε μήνας της Σαρακοστής (των νηστειών) έτσι συμβολικά η φράση «μα λείπει ο Μάρτης που τη Σαρακοστή» λέγεται για πρόσωπο που ποτέ του δεν λείπει από μια εκδήλωση ή γιορτή.
Ο Μάρτιος είναι σημαντικός μήνας και για το ελληνικό έθνος: 1821 21 Μαρτίου συγκεντρώνονται οι πρόκριτοι και οι οπλαρχηγοί της Πελοποννήσου στο μοναστήρι της Αγίας Λαύρας και αποφασίζουν την κήρυξη της Επανάστασης. 23 Μαρτίου η Καλαμάτα γίνεται η πρώτη ελληνική πόλη που απελευθερώνεται από τους Τούρκους. 25 Μαρτίου ο Παλαιών Πατρών Γερμανός υψώνει τη σημαία της Επανάστασης στην πλατεία του Αγίου Γεωργίου στην Πάτρα και ορκίζει τους αρχηγούς.
Παροιμίες
Μάρτης είναι χάδια κάνει, πότε κλαίει, πότε γελάει.
Μάρτης γδάρτης και κακός παλουκοκαύτης.
Μάρτης κλαψής, θεριστής χαρούμενος.
Ο καλός Μάρτης στα κάρβουνα, κι’ ο κακός στον ήλιο.
Φύλαξε τα παλούκια σου να μη στα φάει ο Μάρτης.
Aκόμη στις δεκαοχτώ, ψοφάει η πέρδικα στ’ αυγό.
Λένε και στις τριάντα, μα δεν ηξεύρω γιάντα.
Μάρτης έβρεχε, θεριστής χαιρότανε.
Στων αμαρτωλών τη χώρα, το Mαρτάπριλο χιονίζει.
Λείπει ο Μάρτης από τη Σαρακοστή;
Του Μάρτη ο ήλιος βάφει, και πέντε μήνες δεν ξεβάφει.
Aκόμη και στις δεκαοχτώ, έχει το μάτι του ανοιχτό.
Τσοπάνη μου την κάπα σου, το Μάρτη φύλαγε την.
και το βράδυ τον πήρε το ποτάμι (από τη βροχή).
Μάρτης πουκαμισάς, δεν σου δίνει να μασάς.
Του Mάρτη του αρέσει, να είναι πάντα στο διπλό,
μια στις δέκα να έχει ήλιο, και τις άλλες ξυλιασμό.
Βροντή Μαρτιού, φίλεμα με καρύδια.
Mάρτης άβροχος, μούστος άμετρος.
Από Μαρτιού πουκάμισο, κι απ’ Αύγουστο σεγκούνι.
Από Μάρτη καλοκαίρι και από Αύγουστο χειμώνα.
Τον Μάρτη χιόνι βούτυρο, μα σαν παγώσει μάρμαρο.
Tο Mάρτη ξύλα φύλαγε, μην κάψεις τα παλούκια.
