Ο καταλυτικός ρόλος των βασικών τεχνολογιών γενικής εφαρμογής (Key Enabling Technologies) στην ενίσχυση της Καινοτομίας διερευνήθηκε στο δείπνο εργασίας που διεξήχθη αυτή την εβδομάδα στο κτίριο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στις Βρυξέλλες. Η εκδήλωση πραγματοποιήθηκε υπό την αιγίδα του Ευρωβουλευτή της ΝΔ, Καθηγητή κ. Ιωάννη Α. Τσουκαλά, μέλους της Επιτροπής Βιομηχανίας, Έρευνας και Ενέργειας του ΕΚ και με την υποστήριξη του Knowledge4Innovation (
http://www.knowledge4innovation.eu/), ενός μη κερδοσκοπικού οργανισμού, με μέλη από τον δημόσιο, τον ακαδημαϊκό και τον ιδιωτικό τομέα που ασχολείται με την προώθηση της Καινοτομίας στην ΕΕ, και του Cefic, του φόρουμ της βιομηχανίας χημικών στην ΕΕ.
Στη συζήτηση συμμετείχαν Ευρωβουλευτές, εκπρόσωποι της Ευρ. Επιτροπής, εκπρόσωποι ερευνητικών κέντρων, εταιρειών και ενώσεων ευρωπαϊκών βιομηχανιών.
Οι λεγόμενες «βασικές τεχνολογίες γενικής εφαρμογής», όπως η νανοτεχνολογία, η φωτονική, τα προηγμένα υλικά, η μικρο-νανοηλεκτρονική και η βιομηχανική βιοτεχνολογία αποτελούν βασικά συστατικά προηγμένων προϊόντων, διεργασιών και υπηρεσιών και διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην ενίσχυση της τεχνικής προόδου και στην οικονομική ανάπτυξη σε τομείς στρατηγικής σημασίας, όπως είναι η ενέργεια, οι μεταφορές, η υγεία και οι τηλεπικοινωνίες.
Για παράδειγμα, στην ΕΕ υπάρχουν περίπου 5000 εταιρείες φωτονικής, κυρίως μικρομεσαίες επιχειρήσεις, που απασχολούν άμεσα 300.000 άτομα. Επιπλέον, περισσότερες από 2 εκατομμύρια θέσεις εργασίας στον μεταποιητικό τομέα της ΕΕ εξαρτώνται άμεσα από τα προϊόντα φωτονικής, ενώ έως το 2015 προβλέπεται ότι θα υπάρχουν 400.000 θέσεις εργασίας σε τομείς νανοτεχνολογίας. Πρόκειται για εταιρείες που βασίζονται στην υψηλή τεχνολογία και δημιουργούν υψηλής ποιότητας θέσεις εργασίας, συνεισφέροντας καταλυτικά στην ανάπτυξη της ΕΕ:
Η ΕΕ, αν και διαθέτει τεράστιο επιστημονικό και τεχνολογικό υπόβαθρο στις βασικές τεχνολογίες γενικής εφαρμογής, αντιμετωπίζει σημαντικές δυσκολίες στην εμπορική εκμετάλλευση των ερευνητικών αποτελεσμάτων, καθώς και ολοένα αυξανόμενο ανταγωνισμό από αναπτυγμένες και αναδυόμενες οικονομίες που έχουν καταφέρει να προσελκύσουν σημαντικές επενδύσεις στην οικονομική αξιοποίηση των αποτελεσμάτων της έρευνας.
Στην παρέμβασή του ο κ. Τσουκαλάς τόνισε: «Η αδυναμία της ΕΕ να αξιοποιήσει εμπορικά τα αποτελέσματα της έρευνας που παράγει – αυτό που αποκαλούμε «Ευρωπαϊκό παράδοξο» – αποτελεί την αχίλλειο πτέρνα της. Είναι αδιανόητο ότι ενώ η ΕΕ παράγει γνώση και χρηματοδοτεί την ανάπτυξη νέων τεχνολογιών, δεν είναι σε θέση η ίδια να αξιοποιήσει τα οφέλη, αλλά τα αποκομίζονται τρίτες χώρες. Για παράδειγμα, η ΕΕ διαθέτει πολύτιμη επιστημονική γνώση στον τομέα των φωτοβολταϊκών, αλλά και τη μεγαλύτερη αγορά φωτοβολταϊκών. Ωστόσο, οι ευρωπαϊκές εταιρείες χάνουν ολοένα και σημαντικότερο μερίδιο της αγοράς στους κινέζους ομολόγους, καθώς δεν μπορούν να αντεπεξέλθουν στον ανταγωνισμό από τη μαζική κινεζική παραγωγή φωτοβολταϊκών με πάρα πολύ χαμηλό κόστος.
Οι «βασικές τεχνολογίες γενικής εφαρμογής» αποτελούν, πολύ απλά, τις τεχνολογίες του μέλλοντος, πάνω στις οποίες θα βασιστεί η οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη στον 21ο αιώνα. Η επιτυχής αντιμετώπιση των κρίσιμων κοινωνικών προκλήσεων που αντιμετωπίζει η ΕΕ (έλλειμμα ενέργειας και φυσικών πόρων, κλιματική αλλαγή, γήρανση του πληθυσμού, αυξημένες διατροφικές ανάγκες κλπ) περνούν μέσα από την επιτυχημένη αξιοποίηση των τεχνολογιών αυτών. Απαιτείται λοιπόν να δημιουργήσουμε τις κατάλληλες οικονομικές, νομικές και εμπορικές προϋποθέσεις. Χρειαζόμαστε μια ολοκληρωμένη και συνεκτική ευρωπαϊκή πολιτική που θα καλύπτει όλες τις πτυχές από την παραγωγή της τεχνολογικής γνώσης μέχρι την ανάπτυξη προϊόντων και τη βιομηχανική παραγωγή. Αλλά ακόμα πιο επιτακτική είναι η ανάγκη παραγωγής κορυφαίων επιστημόνων, ερευνητών και μηχανικών, οι οποίοι αποτελούν, παραδοσιακά, την κινητήρια δύναμη της ευρωπαϊκής οικονομίας.
Σε μια περίοδο τεράστιας οικονομικής κρίσης, ας μην ξενίζει η επιμονή μας στην ανάγκη για επένδυση σε έρευνα και καινοτομία. Το παιχνίδι της ανάπτυξης και της ανταγωνιστικότητας στον 21ο αιώνα δεν θα παιχτεί στην ανταγωνιστικότητα των χαμηλών μισθών και στην ευρωστία του τραπεζικού τομέα αλλά στην «οικονομία της γνώσης» και στην δυνατότητά μας να καινοτομούμε και να παράγουμε υψηλής ποιότητας και προστιθέμενης αξίας προϊόντα και υπηρεσίες. Η επένδυση στη γνώση είναι ο μοναδικός σίγουρος δρόμος για την πρόοδο μιας κοινωνίας».
