Η Τράπεζα των φτωχών δίνει μικροπιστώσεις χωρίς να ζητά εγγυήσεις, χωρίς νομικές διαδικασίες και δικηγόρους. Μια Τράπεζα που λειτουργεί σε κάθε απομακρυσμένο χωριό, που ο τραπεζικός υπάλληλος πηγαίνει στο σπίτι του δανειολήπτη και οφείλει να γνωρίζει όλη την οικογένεια. Μια Τράπεζα που στηρίζεται στην καλλιέργεια σχέσεων εμπιστοσύνης μεταξύ πιστωτή και οφειλέτη. Στην Τράπεζα αυτή, αντίθετα απ’ όλες τις άλλες Τράπεζες, υπάρχουν ελάχιστα μη εξυπηρετούμενα δάνεια.
Ο “πατέρας” της μικροπίστωσης είναι ο Mohammed Yunus, οικονομολόγος από το Μπαγκλαντές, οποίος μετά τις σπουδές του στις ΗΠΑ, αφοσιώθηκε στην αντιμετώπιση της φτώχειας στην πατρίδα του, δημιουργώντας μια τράπεζα μικροπιστώσεων, την Grameen Bank.
Κατά τη δεκαετία το 1970, ασχολήθηκε με την καταπολέμηση της φτώχειας και της πείνας στη χώρα του, ενώ συμμετείχε και στην καταπολέμηση της πείνας το 1974. Το 1976, κατά την επίσκεψή του στο χωριό Τζόμπρα, ο Yunus ανακάλυψε πως πολύ μικρά δάνεια μπορούσαν να επιφέρουν σημαντική βελτίωση στη ζωή ενός φτωχού ατόμου. Παρατηρούσε τους χωρικούς που έπλεκαν καλάθια, να ζουν σε απόλυτη ένδεια παρ’ όλη την επιδεξιότητά τους. Θεωρώντας ότι θα είχαν χαμηλό πιστωτικό κίνδυνο, οι τεχνίτες βεβιασμένα δανείζονταν χρήματα με πολύ υψηλό τόκο για να αγοράσουν μπαμπού και, αφού εξοφλούσαν τους δανειστές τους, δεν τους απέμενε καθόλου κέρδος.
Το σύστημα της τράπεζας βασίζεται εξ ολοκλήρου στην αμοιβαία εμπιστοσύνη μεταξύ τράπεζας και δανειοληπτών. Δεν υπάρχουν εγγυήσεις, δεν υπάρχουν δικηγόροι, δεν υπάρχει καμία γραφειοκρατία, νομικοί όροι και κυρώσεις. Απλά δίνουν λεφτά στον άνθρωπο που δεν έχει απολύτως τίποτα, κι επομένως καμία άλλη τράπεζα δεν θα του έδινε δάνειο. Αυτά τα δάνεια δίνονται με τόκο που δεν μεταβάλλεται και το τελικό αποπληρωτέο ποσό δεν μπορεί ποτέ να ξεπεράσει το αρχικό ποσό του δανείου. Ταυτόχρονα, υπάρχει τέτοια άνεση στην αποπληρωμή του, που ο δανειολήπτης δεν υποχρεούται να αποπληρώσει σε συγκεκριμένο χρονικό διάστημα. Τον συμφέρει όμως να εξοφλήσει το συντομότερο δυνατό, διότι έτσι παραμένει μια «πόρτα ανοιχτή» για τις ανάγκες του. Με κάθε αποπληρωμή, έχει δικαίωμα να ξαναζητήσει άμεσα νέο δάνειο. Αντίθετα, εάν δεν εξοφλήσει το δάνειό του, δεν υπάρχει βέβαια καμία τιμωρία, αλλά η «πόρτα» της τράπεζας κλείνει γι’ αυτόν.
Όπως γράφει η Λούκα Κατσέλη στον προσωπικό της λογαριασμό στο facebook , ο Muhammad Yunus μίλησε για την ανάγκη “αψήφησης του συμβατικού”. Στόχος του δασκάλου, είπε, είναι να εμφυσήσει σε κάθε νέο την πίστη ότι μπορεί να κάνει όνειρα και να βρει προορισμό στη ζωή του μέσα από την εκπλήρωσή τους…
