Στην έκδοση εγκυκλίου με την οποία κρίνεται νόμιμη από τον Άρειο Πάγο η χρήση βιντεοληπτικού υλικού σε περιστατικά βίας προχώρησε ο αρμόδιος Αντεισαγγελέας του Ανωτάτου Δικαστηρίου Αναστάσιος Κων. Σκάρας.
Αφορμή στάθηκε για τις συστάσεις προς τους εισαγγελείς της χώρας, όπως αναφέρει, «το περιστατικό της ρατσιστικής βίας που συνέβη στην Πλατεία Αριστοτέλους της Θεσσαλονίκης τις βραδινές ώρες της 9-3-2024, όταν εξαγριωμένο πλήθος νεαρών ατόμων επιτέθηκε αναίτια με εξυβρίσεις και απόπειρα άσκησης σωματικής βίας σε βάρος δύο ατόμων ηλικίας είκοσι ενός ετών, επειδή δεν συμφωνούσε με τις ενδυματολογικές τους επιλογές και τον γενετήσιο προσανατολισμό τους».
Σύμφωνα με τον Αντεισαγγελέα «εν προκειμένω η αστυνομία ενήργησε άμεσα και απέτρεψε τα χειρότερα, συλλαμβάνοντας αρκετά άτομα που μετείχαν στην επίθεση».
Και προσθέτει συγκεκριμένα πως «οι Εισαγγελικές αρχές οφείλουν κάθε φορά ιδιαίτερα όμως στις περιπτώσεις αυτές δηλαδή τέλεσης αδικημάτων με ρατσιστικά χαρακτηριστικά (άρθρο 82 ΠΚ, όπως ισχύει μετά τον Ν.5090/2024), όσο και σε κάθε έγκλημα με αντικοινωνικά χαρακτηριστικά, όπως η άσκηση βίας η απειλή βίας (ενδοοικογενειακή βία, οπαδική βία κλπ ), να ενεργούν άμεσα, σε συνεργασία με την αστυνομία για τη σύλληψη των υπαιτίων και την τήρηση της αυτόφωρης διαδικασίας (αρθρ. 417 επ. ΚΠΔ)».
Νόμιμη από τον Άρειο Πάγο η χρήση βιντεοληπτικού υλικού: Θα βοηθήσει ιδιαίτερα το δικαστήριο να κρίνει ορθά
Όπως επισημαίνει ο κ. Σκάρας, όλα τα αποδεικτικά μέσα και κυρίως το βιντεοληπτικό υλικό ενδέχεται να οδηγήσει στην ταυτοποίηση ατόμων, που δεν συνελήφθησαν.
«Είναι αναγκαίο και αυτονόητο να τονίσουμε, ότι η εξασφάλιση των αναγκαίων αποδεικτικών μέσων (μάρτυρες, βιντεοληπτικό υλικό, κατασχεθέντα αντικείμενα, ιατροδικαστικές εκθέσεις) θα βοηθήσει ιδιαίτερα το δικαστήριο να κρίνει ορθά την υπόθεση και να διαλευκάνει κάθε αμφιβολία ή αμφισβήτηση που θα προκύψει κατά την εκδίκαση των υποθέσεων αυτών. Με την αξιοποίηση του αποδεικτικού υλικού, ιδίως του βιντεοληπτικού, που είναι ανάγκη να αναζητείται με επιμέλεια, θα ταυτοποιούνται και άτομα που συμμετείχαν στις εγκληματικές ενέργειες και για διάφορους λόγους δεν κατέστη δυνατή η σύλληψή τους» αναφέρει.
Στην εγκύκλιο γίνεται εξάλλου παραπομπή σε απόφαση του Αρείου Πάγου του 2021 όπου κρίθηκε πως «…τα δικαιώματα τόσο της ιδιωτικής ζωής, όσο και της προστασίας των προσωπικών δεδομένων δεν είναι απόλυτα. Όπως και κάθε άλλο συνταγματικό δικαίωμα, μπορούν να περιορισθούν, αν συντρέχουν σοβαροί λόγοι δημόσιου συμφέροντος και αν η άσκησή τους προσβάλλει τα δικαιώματα των άλλων, υπό τον όρο βεβαίως πως δεν παραβιάζεται η συνταγματικά κατοχυρωμένη αρχή της αναλογικότητας. Σε αντίθετη περίπτωση, η πλήρης απαγόρευση της επεξεργασίας και χρήσης προσωπικών δεδομένων θα οδηγούσε σε κατάργηση του δικαιώματος του πολίτη, σε δικαστική ακρόαση και προστασία».
Για τους λόγους αυτούς κρίθηκε κατά τον Αντεισαγγελέα πως «είναι νόμιμη η δικονομική αξιοποίηση του βιντεοληπτικού υλικού, καθώς και των φωτογραφιών που εκτυπώνονται από αυτό, από τη λειτουργία κλειστού κυκλώματος καταγραφής ιδιωτικού χώρου, το οποίο (υλικό) κατάσχεται νομίμως κατά την αυτεπάγγελτη, κατ’ άρθρο 245 παρ. 2 ΚΠΔ., διενεργούμενη προανάκριση, ως αποδεικτικό μέσο, από το οποίο μπορεί να προκύψει ο δράστης αδίκων πράξεων. Το συνταγματικό δικαίωμα στα προσωπικά δεδομένα (άρθρ. 9 Α του Συντάγματος) δεν παραβιάζεται όταν η συμπεριφορά που καταγράφεται και περιέχεται στο βιντεοληπτικό υλικό, ουδεμία σχέση έχει με ιδιωτικές πράξεις, ούτε έχει καμιά σχέση με την ανάπτυξη της προσωπικότητας, δεδομένου ότι, οι κάμερες κλειστού κυκλώματος καταγράφουν κινήσεις σε δημόσιο χώρο και όχι στην κατοικία ή σε ιδιωτικό προσωπικό χώρο, ενώ επιβάλλεται η αξιοποίηση του υλικού αυτού και από την τήρηση της αρχής της αναλογικότητας, όταν τα πληττόμενα από τις άδικες πράξεις του δράστη αγαθά κρίνονται σαφώς υπέρτερα εκείνου της προστασίας των προσωπικών του δεδομένων».
Α. Σκάρας: Σε περιπτώσεις εγκλημάτων από ανήλικους να αναζητούνται ευθύνες όσων έχουν την εποπτεία τους
Μία ειδική μνεία κάνει ο Αντεισαγγελέας για τα περιστατικά βία μεταξύ ανηλίκων. «Είναι ανάγκη να επισημάνουμε ότι στις περιπτώσεις τέλεσης εγκλημάτων από ανήλικους θα πρέπει απαραίτητα να εξετάζεται η αναζήτηση ευθυνών από τους έχοντες κατά τον νόμο την υποχρέωση εποπτείας των ανηλίκων (άρθρο 360 ΠΚ)» υπογραμμίζει.
Ο ίδιος σημειώνει πως «οι ρατσιστικές συμπεριφορές δεν χαρακτηρίζουν τη συντριπτική πλειοψηφία της Ελληνικής κοινωνίας, και με την αυτοεκτίμηση και τον αυτοσεβασμό μπορούμε να κατανοούμε και να σεβόμαστε τις επιλογές των άλλων, να εκπαιδεύουμε και διορθώνουμε την λανθασμένη αντίληψη που μπορεί να οφείλεται στην ελλιπή διαπαιδαγώγηση, τον κοινωνικό περίγυρο, τα στερεότυπα, τον εγωκεντρισμό».
Και υπογραμμίζει προς τους εισαγγελικούς λειτουργούς: «Η Πολιτεία δια των θεσμικών της οργάνων οφείλει να καταδικάζει τις απαράδεκτες αυτές συμπεριφορές όχι μόνο φραστικά, αλλά και έμπρακτα με κάθε νόμιμο μέσο. Οι συμπεριφορές αυτές που δεν ταιριάζουν στις πολιτισμικές αξίες της χώρας μας, αλλά αποτελούν εκδηλώσεις μιας μικρής μειοψηφίας με ψυχολογία όχλου, πρέπει να αντιμετωπίζονται αποφασιστικά και άμεσα, γιατί αυτό απαιτεί το Κράτος δικαίου και η συντριπτική πλειοψηφία των πολιτών».
