_Αποτιμώντας μια διαδρομή από το Σοφοκλή ως το Θεοδωράκη με ενδιάμεσους σταθμούς σε διαφορετικά θεατρικά, μουσικά είδη, ποιό είναι το απόσταγμα;
Γ.Β.: « Έκανα τον αρχικό μου στόχο πραγματικότητα και αυτό με γεμίζει ικανοποίηση. Ποτέ δεν ήθελα να εξειδικευτώ σε ένα είδος θεάτρου. Η μανιέρα είναι ο εφιάλτης μου. Δεν ήθελα να γίνω ούτε ηθοποιός της αρχαίας τραγωδίας ούτε του κλασσικού, ούτε του μουσικού, ούτε της κωμωδίας, ούτε του δράματος, ούτε του σύγχρονου. Ήθελα να γίνω τα πάντα. Όχι, από απληστία αλλά γιατί πιστεύω ότι στο θέατρο όπως και στη ζωή λειτουργούμε με δάνεια, λειτουργούμε με την ανάμνηση του αισθήματος, πλουτίζουμε με τα αισθήματα, με γνώσεις, με πληροφορίες οι οποίες καθορίζουν την περαιτέρω συμπεριφορά μας. Παίζεις πολύ καλύτερη κωμωδία όταν έχεις την αίσθηση του δράματος και παίζεις πολύ καλύτερο δράμα όταν ξέρεις ότι στη γωνία σε περιμένει η ανατροπή και το κωμικό».
_ Τώρα, σ’ ένα πρώτο ξεσκόνισμα της μνήμης μου, εντόπισα τρία έργα που θα μου πεις αν ήταν κεντρικοί σταθμοί στη διαδρομή σου. Οιδίποδας, και η εξέλιξή του με παράσταση στο άνοιγμα, μετά από 1500 χρόνια του Κολοσσαίου της Ρώμης. «Ποιος φοβάται τη Βιρτζίνια Γουλφ» ως αλκοολικός καθηγητής ιστορίας, και ως Τέβιε στο «Βιολιστή στη Στέγη». Κάνω λάθος?
Γ.Β.: « Είσαι μέσα! Νομίζω, γιατί είσαι συνδεδεμένος με την πορεία μου αυτές τις δεκαετίες και με πολλή αγάπη, πολλή γνώση και σεβασμό. Οιδίποδας ήταν το έργο που με οδήγησε και στο θέατρο. Διαβάζοντας τον Οιδίποδα, είπα, εγώ θέλω να γίνω ηθοποιός. Σαφώς η περίπτωση της Βιρτζίνια Γουλφ και καλά… εννοείται ο βιολιστής».
_Αυτοί οι τρεις ήρωες , Οιδίποδας Τζορτζ και Τέβιε, έχουν κάτι κοινό μεταξύ τους, υπάρχει σύνδεση;
Γ.Β.: « Η τέχνη είναι το σχόλιο στη ζωή, δεν είναι η ζωή, δεν είναι ρεαλισμός. Ο κάθε ρόλος, το κάθε έργο, η κάθε εποχή σου αφήνει το απόσταγμά της, το απόσταγμα του αισθήματος, της συμπεριφοράς. το απόσταγμα του χαρακτήρα σε πλουτίζει, σε κάνει πιο οξυδερκή. Έχοντας αυτό το όπλο ο επόμενος ρόλος αντιμετωπίζεται με πολύ μεγαλύτερη γνώση, δεξιοτεχνία. Γιατί αυτό που πρέπει να προβάλλεις στο ρόλο δεν είναι ο ρεαλισμός του, η αναπαράσταση του χαρακτήρα, είναι το σχόλιο το δικό σου στο ρόλο. Για να κάνεις όμως σχόλιο σε αυτό που παίζεις πρέπει να είσαι πολύ εξοπλισμένος. Όταν δηλαδή έχεις στη φαρέτρα σου μια δραματική στιγμή, τότε αυτή εντείνεται όταν έχεις καταφέρει να βρεις στο ρόλο ένα κωμικό στοιχείο λίγο πριν από αυτή τη δραματική στιγμή. Άρα ο καλλιτέχνης δεν βυθίζεται στο ρόλο δεν ταυτίζεται. Εάν ταυτιστείς δεν τον ελέγχεις και δε θα πιστέψω ποτέ ότι ο ηθοποιός πάνω στη σκηνή δεν είναι ελεγχόμενος. Είναι ο απόλυτος έλεγχος το απόλυτο κομπιούτερ. Ο απόλυτος επεξεργαστής και όσο περισσότερα δεδομένα έχει ένας επεξεργαστής τόσο πιο καλός και γρήγορος είναι».
_Έχει λίγο από Brecht η θεώρηση σου. Ο ηθοποιός παιδεύεται παράλληλα με το θεατή.
Γ.Β.: «Ο ρόλος είναι μια γραμμή τρένου. Ο ηθοποιός είναι το όχημα, η ατμομηχανή, στη μια ράγα πατάει η προσωπικότητα του, η τέχνη του, η δουλειά του και η άλλη ράγα είναι ο χαρακτήρας, ο ήρωας, ο συγγραφέας, η εποχή. Δεν μπορείς να κινηθείς ούτε στη μια μόνο ούτε στην άλλη».
_Αλλά στις διασταυρώσεις, εκεί όπου οι ράγες λίγο μπερδεύονται…
Γ.Β.: «Θα σου πω κάτι, με όλη την ειλικρίνεια του καλλιτέχνη, του εργάτη του θεάτρου και τώρα υπάρχουν στιγμές που ταυτίζομαι απολυτά με το ρόλο, αλλά κατά τη διάρκεια του παιξίματος, τα ποσοστά είναι αυτά που αλλάζουν. Υπάρχουν στιγμές που είσαι 80% ελεγχόμενος και 20% συναισθηματικός. Και υπάρχουν στιγμές που παραμερίζεις την τεχνική και πάει στο 10% και πλημυρίζεις συναίσθημα. Αυτή η εναλλαγή δίνει το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό σε κάθε καλλιτέχνη και κάποιος μας αρέσει και άλλος δεν μας αρέσει. Έτσι κάποιος είναι εγκεφαλικός και ψυχρός και δεν ταυτιζόμαστε ποτέ και άλλος έχει τόση τεχνική που λες, Θεέ μου, πως το κάνει, έχει τόση γνώση της τεχνικής του και δουλεία του αντικείμενου, αλλά ταυτόχρονα ανοιχτός στη φαντασία και το αίσθημα, που όποτε το κομπιούτερ του μυαλού του το ζητήσει έτοιμος να βουτήξει και αντλεί! Εν ολίγοις, αυτό που λέω πάντα, ο ηθοποιός σκέφτεται με την καρδιά και αισθάνεται με το μυαλό».
_Πόσες φορές έπιασες τον εαυτό σου, στην πραγματική ζωή, να σου λέει: εεεπ, Γρηγόρη τώρα παίζεις!
Γ.Β.: «Και πάλι πραγματικά με όλη την ειλικρίνεια. Ξέρεις που έχει αλλοιωθεί η συμπεριφορά μου και εκεί νοιώθω μερικές φορές ψεύτικος; Μερικές φορές αισθάνομαι ότι γίνομαι υπερεκφραστικός. Δηλαδή, τα πράγματα τα αναλύω λίγο περισσότερο από όσο χρειάζεται, απ’ ότι ένας απλός άνθρωπος Δεν αισθάνομαι ποτέ ότι κοροϊδεύω, ίσα- ίσα το θέατρο, αυτό το ψέμα του θεάτρου, με έχει κάνει πιο αληθινό, έχω πειστεί ότι όταν είσαι αληθινός, είσαι ο εαυτός σου στη ζωή είσαι πιο ευτυχισμένος!».
_Αυτή είναι μια γενικότερη στάση…
Γ.Β.: «Ναι, αλλά επειδή ο ηθοποιός μπορεί να έχει τη δυνατότητα να το αλλοιώσει αυτό το πράγμα, να κρυφτεί, αν θέλεις, αν είναι και πολύ ικανός… Δεν είμαι ποτέ ψεύτικος στη ζωή μου, ποτέ, σας ορκίζομαι. Κάποιες φορές είμαι περισσότερο απ’ ότι πρέπει εκφραστικός, κάτι που το είχε και το παίξιμό μου και είναι κατι που παλεύω χρόνια τώρα και που το έχω κατακτήσει, έχω αφαιρέσει πολύ! Πιστεύω, ότι είμαι πολύ πιο λιτός. Ας πούμε ο ρόλος του Μάρτιν στο «Δείπνο με φίλους» είναι μια φοβερή άσκηση πάνω σ’ αυτό το θέμα. Θα διαπιστώσεις ότι δεν παίζω, απλώς μιλάω. Είναι κάτι που το παλεύω δεκαετίες τώρα». (βλ. σχετικά: ka–bussines.gr– κοινωνία- time out).
_Ως επιχειρηματίας, μπορεί να μην είσαι ο παραγωγός των έργων, ακόμα κρατάς μακριά αυτό το ποτήρι…, ίσως και έξυπνα, έχεις όμως πάρει για πολλά χρόνια το θέατρο «Ιλίσια», στην Αθήνα. Τι καινοτόμο θα έκανε ένα επιχειρηματίας για περάσει από την όχθη της κρίσης στην απέναντι της ανάπτυξης; Και μη μου πεις τις μειώσεις εισιτηρίων, απαραίτητες για τη διαχείριση της κατάστασης, αλλά όχι για την προοπτική και που δεν ξέρω που θα σας οδηγήσουν!
Γ.Β.: « Όχι, όχι, μόνο δεν περνάει, μιας και αναφέρθηκες στα εισιτήρια, αλλά στην πορεία θα διαπιστώσουμε ότι κάνει τεράστιο κακό. Όταν μπορεί να δει κανείς θέατρο με 5€ σημαίνει ότι σε λίγο θα δει και σκηνικά των 5€ και οι ηθοποιοί θα είναι των 5€ και το έργο θα είναι των 5€ και η σκηνοθεσία θα είναι των 5€. Το θέατρο είναι ένας ζωντανός οργανισμός, κάθε μέρα δουλεύουν ή έχουν δουλέψει πριν από την παράσταση, 30 με 50 άτομα σε αυτό, μπρος και πίσω, κάτω και έξω από τη σκηνή. Βάζοντας το κλειδί στην πόρτα κάθε μέρα περιμένουν να πληρωθούν 50 άτομα! Αυτός ο ανταγωνισμός, που κατάντησε τελικά ολέθριος γιατί ο ένας κοιτάζει να ανταγωνιστεί το άλλον προς τα κάτω θα οδηγήσει το θέατρο σε μεγάλη ένδεια και δεν εννοώ τις τσέπες των παραγώγων, εννοώ το καλλιτεχνικό αποτέλεσμα».
_Η λύση, ποια μπορεί να είναι;
Γ.Β.: «5 παραγωγοί είναι όλοι κι όλοι στην Ελλάδα, να συνεννοηθούν μεταξύ τους και να βάλουν ένα ταβάνι ένα όριο και αν δεν μπορεί να το αντέξει ο κόσμος, τι άλλο να γίνει; Υπάρχουν ευκαιρίες μέσα στην εβδομάδα με ποίκιλες, τιμολογιακά, κοινωνικές προφορές και διευκολύνσεις. Γενικότερα το θέατρο από μόνο του δεν μπορεί να κάνει τίποτα. Ο κόσμος λαθεμένα πιστεύει ότι είναι ένα είδος ψυχαγωγίας πολυτελείας και δεν το λέω γιατί ανήκω στη συντεχνία του θεάτρου, το λέω γιατί από το θέατρο πέρανε αξίες, ιδέες, γνώση, αίσθημα πράγματα από τα οποία απομακρυνθήκαμε γι’ αυτό φτάσαμε στην κρίση γιατί πιστέψαμε στην επιφάνεια, τη ρηχότητα, το εύκολο κέρδος. Εγκαταλείψαμε τη γνώση, την ηθική, τις αξίες και γίναμε ευάλωτοι, ώστε ο καθένας να μπορεί να ασελγήσει σε έναν ολόκληρο λαό».
_Είσαι μέλος του ΔΣ του Κρατικού Θεάτρου. Δε θα σε ρωτήσω για το Γιάννη Βούρο, γιατί γνωρίζω τη μεγάλη φιλία που έχετε. Μιλάμε συνήθως για παθογένειες στο δημόσιο τομέα. Ποια είναι η παθογένεια του Κρατικού, ενός φορέα που ασχολείται με τον πολιτισμό;
Γ.Β.: « Πέρα από τη σχέση με το Γιάννη, δεν με επηρεάζει το ότι είμαστε φίλοι πρέπει να σου πω ότι δεν έχω δει πιο λυσσασμένο εργαζόμενο στη ζωή μου, αλλά έτσι ήταν ο Γιαννης πάντα κι από το στρατό, που ήμασταν μαζί, ήταν ο στρατιώτης που δούλευε πιο πολύ απ όλους στη μονάδα! Έχει ιδέες, έχει φαντασία, ευαισθησία. Προσπαθεί να βοηθήσει όπου μπορεί, αλλά ταυτόχρονα θα πρέπει να κόψει και μερικούς κόμβους… Τώρα, το τωρινό ΔΣ, η πρόεδρος κύρια Λυσσαρίδου και καλλιτεχνικός Διευθυντής Γ. Βούρος και όλα τα μέλη πέρα από το να εξυπηρετήσουμε τα άμεσα, τα τρέχοντα, να βοηθήσουμε όσο γίνεται τους εργαζόμενους με διάφορες αλχημείες, καθυστερώντας άλλες υποχρεώσεις για να πληρωθούν οι 15θημερίες, πέρα από αυτό, κάνουμε μια τεράστια προσπάθεια που έχει δύο σκέλη. Το ένα είναι να εξυπηρετήσουμε και να καθαρίσουμε παλιές οφειλές παίρνοντας πολύ λιγότερα χρήματα απ όσο παίρναμε και το άλλο είναι να αλλάξουμε θεσμικά πράγματα στη λειτουργιά έτσι ώστε να εξυγιανθεί το πράγμα Τις εποχές της ευημερίας άφηναν διάφορα λάθη και χρόνιζαν γιατί ακριβώς, ενδεχομένως, μπορούσαν να τα φροντίζουν και να τα εξυπηρετούν και να τα πληρώνουν. Τώρα δεν μπορούμε! Πρέπει να γίνεται οικονομία στα πάντα και αυτό γίνεται με πολύ οργάνωση, με πολύ σκέψη με θυσίες, καμιά φορά με σκληρότητα, αλλά και με ευαισθησία στις πραγματικές ανάγκες. Μιλώ λίγο γενικά γιατί τα θέματα που αντιμετωπίζουμε σε κάθε ΔΣ είναι χιλιάδες και με μεγάλη στενοχώρια και πικρία σου λέω ότι αντί να ασχοληθούμε με καλλιτεχνικό έργο, ασχολούμαστε ως επί το πλείστον με διοικητικό και το καλλιτεχνικό έργο του διοικητικού συμβούλιου έχει παραμεριστεί αυτή την εποχή. Την ευθύνη του έχει μόνο ο καλλιτεχνικός διευθυντής και εν μέρει η πρόεδρος του Κρατικού, ενώ ένα διοικητικό συμβούλιο θα έπρεπε να συζητάει και άλλα πράγματα».
_Θα εγκατέλειπες την Αθήνα για μια σεζόν στο ΚΘΒΕ?
Γ.Β.: « Ναι, βέβαια μόλις τα στρώσω λίγο τα πράγματα στο «Ιλίσια» και μπορεί και πηγαίνει το καράβι μόνο του… αν βάλω κάποιον άλλο να βγάζει το ενοίκιο κάθε χρόνο…»
_Για το «Δείπνο με φίλους» είπες ότι ο γάμος δεν είναι παίξε γέλασε. Έλα τωρα, ας το αποδημήσουμε λίγο αυτό!
Γ.Β.: « ….χμμμ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΠΑΙΞΕ ΓΕΛΑΣΕ ! Κακά τα ψέματα και με άξονα τα παιδιά… εάν δεν υπάρχουν τα παΐδια μπορεί να είναι και παίξε γέλασε. Υπάρχουν πολλά μοντέλα γάμων, πάρα πολλά, αλλά με τα παιδιά στη μέση δεν είναι καθόλου παίξε γέλασε. Δεν έχεις το δικαίωμα να κάνεις την πλάκα σου στην καμπούρα άλλων ανθρώπων. Θέλει οργάνωση, σοβαρότητα, φροντίδα, αγάπη, αφοσίωση και αυτό που λέει στο τέλος το έργο, πρέπει να κοιτάς τον άλλον στα μάτια για να τον αισθάνεσαι, αλλιώς δεν θα καταλάβεις καμιά από τις ανάγκες του. Αν πραγματικά θέλεις να μείνεις μαζί του το πρώτο που πρέπει να κάνεις είναι να καταλάβεις τις ανάγκες του Αυτό το έργο δεν είναι σοφό και δίκαια πήρε το βραβείο Πούλιτζερ, γιατί δεν παίρνει θέση δικαιώνει όλους τους ήρωες, δε σου λέει πρέπει να κάνεις αυτό ή εκείνο. Το μόνο που σου λέει δεν υπάρχει μια συνταγή για όλους, υπάρχει μια για τον καθένα».
_ Σ’ ευχαριστώ, καλή παραμονή στη Θεσσαλονίκη σου!
Γ.Β.: « Πάντα την απολαμβάνω! Κι εγώ ευχαριστώ!»
