Tο έργο
Βιέννη, 1923. Μια παρέα φοιτητών της Ιατρικής δοκιμάζει τα όριά της φλερτάροντας με την καταστροφή. Απελπισμένοι, απόλυτα διαψευσμένοι μετά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, μπερδεμένοι ηθικά και ιδεολογικά, παγιδεύονται σε παιχνίδια ασύδοτα και αμείλικτα, θεωρώντας τη νιότη τους αρρώστια που πρέπει να αφανιστεί.
Ο αυστριακός συγγραφέας Φέρντιναντ Μπρούκνερ (1891-1958) μέσα από τα περισσότερα έργα του αποτυπώνει τη ματιά του πάνω στη συγκεκριμένη ιστορική συγκυρία της εποχής –μιας εποχής και μιας γενιάς που προετοίμασε το έδαφος για την έλευση του σκότους που ονομάζεται ναζισμός.
Η Πέμη Ζούνη σημειώνει:
Ευρώπη. Βιέννη. Kolingasse 7. Δεύτερος όροφος. Δωμάτιο 5.
Και ας πούμε ότι είναι μια Τετάρτη του Μαρτίου, του καθόλου σωτηρίου έτους 1923.
Εκεί εστιάζει τη ματιά του ο Φ. Μπρούκνερ. Σε ένα τυχαίο δωμάτιο της πανσιόν της κυρίας Σίμμελμπροτ. Σε επτά τυχαίους νεαρούς φοιτητές – επτά ψυχές πεταμένες στα απόνερα του Α΄ Παγκόσμιου Πολέμου.
Τι τον εμπνέει άραγε; Τι θέλει να καταγράψει; Οι φράσεις του αδρές και ευθύβολες.
Οι χαρακτήρες κλειστοί. Συνευρίσκονται, συνομιλούν, αλληλοπληγώνονται. Διαβλέπεις τον πυρετό στο παγωμένο δωμάτιο. Η φρίκη του πολέμου αποσιωπάται πεισματικά. Όπως ο εφιάλτης, που έχεις την αβάσταχτη υποψία ότι δεν ήταν όνειρο.
Έξω, η επιστήμη και η διανόηση αγγίζουν τις μεγάλες τους στιγμές. Η τέχνη εκρήγνυται. Η φτώχεια καταλύει τις αντοχές. Η εξουσία είναι παρανοϊκή και ανεξέλεγκτη. Η διαφθορά και η διαπλοκή γίνονται ο μόνος αποδεκτός νόμος. Ο υπόκοσμος φωτίζει τη νύχτα.
Μέσα σ΄ αυτό το δωμάτιο όμως «η νιότη, αγουροξυπνημένη» χτυπιέται στους τέσσερεις τοίχους, βγάζει τη γλώσσα της στον θάνατο και αρνείται να σώσει την ψυχή της. Πολλά υποσχόμενη και ανελέητη. Αφού θεωρείται ικανή για τα πάντα. Αφού αυτή η ίδια φταίει για τους ιούς που της μετέδωσαν. Αφού η κληρονομιά της συνοψίζεται σχεδόν στη φράση του σύγχρονού τους ζωγράφου Έγκον Σίλε: «Όλα είναι πεθαμένα ενόσω ζουν». Ή σε εκείνην του αγαπημένου τους Τόμας Μαν «Υπάρχουν δύο τρόποι να ζήσεις: ο ένας είναι ο κοινός, ευθύς και γενναίος. Ο άλλος είναι κακός, περνάει μέσα από το θάνατο, και είναι ο ευφυής τρόπος».
Κι έτσι όπως αρνούνται να ενηλικιωθούν, έτσι όπως παίζουν κακά παιχνίδια, γλιστράνε. «Ένα τόσο δα βηματάκι…» Πόσο απέχει, έτσι κι αλλιώς, το τίποτα. Το ποτέ. Το κανείς.
Ένα μικρό βηματάκι χωρίζει την απουσία νοήματος από την ίδια την απουσία.
Η νιότη ασπαίρουσα μέσα στον ζόφο…
Όλο το φως του σκοταδιού σε επτά αντι-ήρωες.
Αυτό έχουν να σηκώσουν οι επτά πρωταγωνιστές. Θέλει γενναιότητα καταβύθισης.
Τόλμη περιπλάνησης σε ατραπούς επισφαλείς. Ικανότητα επικίνδυνης ισορροπίας. Ήθος και ευρυχωρία ψυχής.
Έτσι πορεύτηκαν οι ηθοποιοί αυτούς τους τρεις μήνες. Σπάζοντας πέτρες, ενίοτε και τα μούτρα τους – αλλά ποτέ με σπασμένο το ηθικό. Έτσι ανθίζουν μέρα με τη μέρα, έως αυτή τη στιγμή που γράφονται τούτες οι σκέψεις. Έτσι θα συνεχίζουν να ανθίζουν, διάπλατα ανοιχτοί, μπροστά στα αδιάκριτα βλέμματα των θεατών, μέσα στο δωμάτιο 5.
Με τη διαστροφή του χειρουργού και τη γενναιότητα των χαρακωμάτων.
Αλλά «Μόνο οι γενναίοι αγαπούν, οι άλλοι απλώς ξεγελούν τα όνειρα… Αυτοί (sic) είναι στους πρώτους».
Πρώτη παράσταση: σκηνή Νέου Υπερώου, Τέταρτη 30 Απρίλιου 2014
