Επιχειρηματικότητα και καινοτομία: η οπτική του φύλου
Κατερίνα Σαρρή, αναπλ. Καθηγήτρια Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας
Η επιχειρηματικότητα αποτελεί ένα σημαντικό μέσο για τη δημιουργία αξίας και συμβάλλει στην αντιμετώπιση των προκλήσεων του νέου ανταγωνιστικού περιβάλλοντος, το οποίο χαρακτηρίζεται από συνεχείς αλλαγές και έντονη αβεβαιότητα.Πρώτα για την επιβίωση και μετά για την αύξηση του μεριδίου αγοράς μιας επιχείρησης και την επιτυχή ανταπόκριση της στις αυξημένες απαιτήσεις της σύγχρονης παγκοσμιοποιημένης οικονομίας, θεωρείται απαραίτητη η δημιουργία ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος, η σπουδαιότητα του οποίου είναι αναμφισβήτητη. Στο πλαίσιο αυτό, η καινοτομία, αποτελεί προσδιοριστικό παράγοντα για επιβίωση αλλά και για ανάπτυξη στο πλαίσιο του έντονου ανταγωνισμού και της οικονομικής στενότητας. Έτσι, οι επιχειρήσεις, που εστιάζουν σε καινοτόμες δραστηριότητες, όπως η ανάπτυξη νέων προϊόντων ή η εύρεση νέων αγορών, είναι σε θέση να εντοπίζουν και να αξιοποιούν νέες ευκαιρίες στην αγορά, τις οποίες δεν έχουν αντιληφθεί οι ανταγωνιστές τους.
Σε ότι αφορά τις γυναίκες και την επιχειρηματικότητα, που αυτές ασκούν, η συνεισφορά τους στην ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας και της καινοτομίας δεν είναι ξεκάθαρη, ενώ δεν αξιοποιούνται στο μέγιστο οι ικανότητες και δεξιότητές τους.Ευρήματα σχετικών ερευνών αναφέρουν ότι οι γυναίκες δραστηριοποιούνται κυρίως σε κλάδους λιανικού εμπορίου και παροχής υπηρεσιών και ότι ο μικρός, ως τώρα, αριθμός συμμετοχής τους σε κλάδους υψηλής τεχνολογίας, μεταφορών, επικοινωνιών και κοινής ωφέλειας, φαίνεται να αυξάνεται ολοένα και περισσότερο.
Παρότι έχουν γίνει μελέτες, που αφορούν στη θέση των γυναικών στους τομείς της καινοτομίας, της επιστήμης και της τεχνολογίας καθώς και τη συμμετοχή τους στην Έρευνα & Ανάπτυξη και την τεχνολογική επιχειρηματικότητα, τα στοιχεία που αναφέρονται στη συμβολή τους στην ανάπτυξη καινοτομιών δεν είναι επαρκή. Ακόμη, ενώ δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι οι ιδέες των γυναικών για ανάπτυξη καινοτόμων προϊόντων, υπηρεσιών και πρακτικών είναι λιγότερο εμπορεύσιμες από αυτές των ανδρών, οι γυναίκες επιχειρηματίες που επιθυμούν να δημιουργήσουν και να αναπτύξουν καινοτόμες επιχειρήσεις ή να δραστηριοποιηθούν σε κλάδους υψηλής τεχνολογίας καλούνται να αντιμετωπίσουν μια σειρά από προβλήματα. Ανάμεσα σε αυτά αναφέρεται ότι οι καινοτόμες ιδέες τους δεν αναγνωρίζονται και δεν χρηματοδοτούνται από τους επενδυτές, οι οποίοι στο σύνολό τους είναι άνδρες, ενώ υπάρχουν στερεοτυπικές αντιλήψεις, δυσκολίες στην εξισορρόπηση των οικογενειακών και των επαγγελματικών τους υποχρεώσεων, όπως επίσης και έλλειψη αυτοπεποίθησης για την ανάπτυξη και προώθηση των επιχειρηματικών τους ιδεών.Σχετικά είναι και τα ευρήματα έρευνας της Eurostat σχετικά με τη χρήση νέων τεχνολογιών, η οποία έδειξε ότι οι γυναίκες επιχειρηματίες φαίνεται να χρησιμοποιούν λιγότερο τις νέες τεχνολογίες στις επιχειρήσεις τους απ’ ό,τι οι άνδρες. Ενώ, έρευνα του ΙΟΒΕ αναφέρει ότι οι γυναίκες επιχειρηματίες φαίνεται να καινοτομούν περισσότερο από τους άνδρες, παρόλο που αναπτύσσουν δραστηριότητα κυρίως στην εμπορία προϊόντων και την παροχή υπηρεσιών.
Αναμφισβήτητα, η ενσωμάτωση της διάστασης του φύλου μπορεί να βοηθήσει στην εξάλειψη της κανονιστικής σκέψης, η οποία αποτελεί εμπόδιο για την ανάπτυξη της καινοτομίας. Αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα τη σύλληψη νέων ιδεών, την εύρεση και αξιοποίηση νέων επιχειρηματικών ευκαιριών και αγορών και τη δημιουργία επιχειρηματικής αριστείας, δείχνοντας ίσως και τον δρόμο για να δούμε το φως στο τέλος του τούνελ..
