Οι πρώτες ενδείξεις, οι οποίες οδηγούν στο συμπέρασμα ότι η βαθειά κρίση στην Ευρώπη μπορεί μεσοπρόθεσμα να αναχαιτιστεί και να αρχίσει να οικοδομείται μία προοπτική για την ανάπτυξη και την περαιτέρω ενοποίηση των οικονομιών του ευρώ δημιουργούν, πιστεύουμε, την υποχρέωση στους μεγάλους πολιτικούς σχηματισμούς, ειδικότερα στις δυνάμεις της κεντροαριστεράς και τα σοσιαλδημοκρατικά κόμματα, την ανάγκη επαναπροσδιορισμού των στόχων τους. Χρειάζεται να αναθεωρηθούν παλαιές αντιλήψεις, να αναγεννηθούν ιδέες, να ανταποκριθούν τα κόμματα στα σύγχρονα προβλήματα της κοινωνίας, αλλά και τις νέες ανάγκες της οικονομίας της Ευρώπης. Η ευρωπαική σοσιαλδημοκρατία έχει προ πολλού απολέσει την ιδεολογική ηγεσία στη Γηραιά Ηπειρο και θα πρέπει να την ξανακερδίσει, για να κλείσουν κάποια στιγμή οι μεγάλες πληγές που άνοιξε η κρίση.
Το μέγα ζητούμενο, για τις δυνάμεις της κεντροαριστεράς, θα πρέπει να παραμείνει η υπεράσπιση και η διατήρηση του κοινωνικού κράτους. Η λαίλαπα του νεοφιλελευθερισμού δεν έχει καμία πολιτική και κοινωνική συνάφεια με το όραμα της ενωμένης Ευρώπης. Οδήγησε στην αποδόμηση, στην οικονομική και κοινωνική κρίση και κόντεψε να μας φέρει στη διάλυση του ευρωπαικού οικοδομήματος, του πολιτισμού της συνοχής και της αλληλεγγύης. Η σοσιαλδημοκρατία δεν μπορεί να ταυτιστεί με πολιτικές αυστηρής λιτότητας σε μακροχρόνια βάση, ούτε μπορεί να ανεχτεί τις μισές πιό πλούσιες ευρωπαικές χώρες να δανείζουν τις άλλες μισές, τις λιγότερο εύρωστες οικονομικά, επιβάλλοντας επαχθείς όρους. Αυτή η πολιτική χρειάζεται να αλλάξει και η σοσιαλδημοκρατία θα πρέπει να διατυπώσει τις δικές της αξιόπιστές προτάσεις.
Αλλά, από την άλλη πλευρά, η κεντροαριστερά θα πρέπει να αλλάξει και η ίδια τη νοοτροπία της συνεχούς αντίδρασης σε οποιαδήποτε μεταρρύθμιση που εκσυγχρονίζει και ανανεώνει τις δυνάμεις της οικονομίας. Τα κόμματα της κεντροαριστεράς είναι αναγκαίο να αποβάλουν τον κρατισμό και τον λαϊκισμό, που υπονομεύουν την οικονομική ανάπτυξη. Είναι αναγκαίο να διαμορφώσουν κατευθύνσεις για μία ανοικτή οικονομία, στο πλαίσιο των συνθηκών της παγκοσμιοποίησης. Μία οικονομία που ενθαρρύνει την επιχειρηματικότητα και την ανταγωνιστικότητα. Διαφορετικά, δεν μπορείς να ευελπιστείς σήμερα ούτε σε επενδύσεις, ούτε σε οικονομική ανάπτυξη, ούτε σε εισοδηματική πρόοδο, νέες θέσεις εργασίας και αυξημένα φορολογικά έσοδα. Οι διαρθρωτικές αλλαγές είναι ο μόνος τρόπος να διευκολύνεις την ανάπτυξη, να κρατήσεις τις οικονομίες της Ευρώπης ζωντανές, άρα να μπορείς να διεκδικήσεις τη διατήρηση του κοινωνικού κράτους. Το σύνθημα λοιπόν είναι, «όχι στη λιτότητα, ναι στις μεταρρυθμίσεις».
Η σοσιαλδημοκρατία, τέλος, ως πολιτική έκφραση και παράδοση, είναι απόλυτα ταυτισμένη με την κοινωνική αλληλεγγύη και την αλληλεγγύη των λαών , με το κλείσιμο της ψαλίδας των κοινωνικών ανισοτήτων, αλλά και των ανισοτήτων μεταξύ των οικονομικά ασθενέστερων και των ισχυρότερων, από την άλλη, κρατών. Είναι, εκ των πραγμάτων συνυφασμένη, με την σύγκλιση και την θεσμική ενοποίηση της Ευρώπης, κοινώς με το ευρωπαικό όραμα. Τα κόμματα της κεντροαριστεράς λοιπόν πρέπει να έχουν ξεκάθαρο φιλοευρωπαικό προσανατολισμό και θέσεις, με στόχο την πολιτική ενοποίηση της Ευρώπης και τη θωράκιση του ενιαίου νομίσματος. Είναι ένα μέρος της διασφάλισης των ασθενέστερων κοινωνικών ομάδων, αλλά και των μικρότερων σε οικονομική και πολιτική δύναμη χωρών, στο παιγνίδι των παγκόσμιων υπερδυνάμεων.
(Πρώτη δημοσίευση στην «Καθημερινή της Κυριακής» 16/09/2012)
