Πρόταση για Ολυμπιάδα Φυσικής στην Ελλάδα

«Προσωπικά θεωρώ ότι τα 6 χάλκινα μετάλλια και οι 23 εύφημες μνείες σε 23 χρόνια συμμετοχής, δεν αντικατοπτρίζουν τις πραγματικές δυνατότητες των ελλήνων μαθητών. Όσο αφορά την ύλη της Φυσικής που διδάσκεται στο Λύκειο, είναι γνωστό ότι διαχρονικά καθορίζεται από διάφορους συμβουλάτορες του Υπουργείου Παιδείας που βρίσκονται στο χώρο του Πανεπιστημίου και ενίοτε είναι συνταξιούχοι ή από κάποιους καθηγητές δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης με ελάχιστη εμπειρία στην τάξη, οι οποίοι διορίστηκαν σε θέσεις συμβούλων κυρίως με πολιτικά κριτήρια.

Στη συνέχεια παραθέτω συνολικά τις επιδόσεις των ελλήνων μαθητών στις Ολυμπιάδες Φυσικής σε σχέση με άλλες χώρες (ενδεικτικά), μέχρι σήμερα (2018), σύμφωνα με το επίσημο site της IPhO:

Η ομάδα του Πανεπιστημίου Αθηνών που έχει όλα αυτά τα χρόνια τη ευθύνη της διοργάνωσης των ΠΔΦ, με πρόφαση την ασφάλεια των θεμάτων, έχει δημιουργήσει ένα «κλειστό club» όσο αφορά την θεματοδότηση των διαγωνισμών, την προετοιμασία των μαθητών και τη δυνατότητα να ταξιδεύει κάθε χρόνο σε μια χώρα του κόσμου με τους καλύτερους έλληνες μαθητές και να έχει την εμπειρία μιας Ολυμπιάδας Φυσικής, χρησιμοποιώντας κονδύλια του Υπουργείου Παιδείας και διαφόρων φορέων του ιδιωτικού τομέα. Στους ΠΔΦ του 2018 δέχτηκε κάποια συμμετοχή της ΕΕΦ, αλλά ελπίζουμε αυτό να μην σημαίνει ότι απλώς προστέθηκαν κάποια νέα μέλη σε ένα καινούργιο ευρύτερο «κλειστό club». Προσωπικά θεωρώ ότι η επιτροπή που θα έχει την ευθύνη για τη διοργάνωση όλων των ΠΔΦ, την προετοιμασία των μαθητών και την τελική επιλογή των 5 καλύτερων μαθητών που θα συμμετάσχουν στην Ολυμπιάδα, πρέπει να συγκροτείται από καθηγητές δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης που θα ορίζονται αποκλειστικά από την ΕΕΦ. Η επιτροπή αυτή δεν είναι απαραίτητο να είναι η ίδια κάθε χρόνο, ενώ η ομάδα των καθηγητών που θα την αποτελούν μπορεί να είναι από διαφορετικό μέρος της Ελλάδας κάθε φορά. Με αυτό τον τρόπο η ΕΕΦ θα μπορεί να εντοπίζει όλους τους συναδέλφους που ενδιαφέρονται για τους ΠΔΦ. Η συγκεκριμένη επιτροπή θα πρέπει να κάνει απολογισμό όλων των διαγωνισμών, ο οποίος θα δημοσιεύεται το site της ΕΕΦ και θα περιλαμβάνει εκτός των άλλων, αναλυτικά στατιστικά στοιχεία (π.χ. αναλυτικά ποσοστά επιτυχίας των μαθητών για κάθε θέμα), τα ονόματα των μαθητών που διακρίθηκαν, τα ονόματα όλων όσων συνέβαλλαν για την διεξαγωγή των διαγωνισμών καθώς επίσης και αναλυτικό οικονομικό απολογισμό.

            Τέλος, θα πρέπει να αναφέρουμε ότι η Ελλάδα, μέσα στα επόμενα χρόνια θα πρέπει να αναλάβει τη διοργάνωση μιας Διεθνούς Ολυμπιάδας Φυσικής, η οποία θα μπορούσε να απογειώσει το ενδιαφέρον των μαθητών για τις Φυσικές Επιστήμες. Ας μη ξεχνάμε ότι η Ελλάδα διοργάνωσε το 2013 την 7^η Διεθνή Ολυμπιάδα Αστρονομίας και Αστροφυσικής και το 2014 τον 12^ο Ευρωπαϊκό διαγωνισμό EUSO, με μεγάλη επιτυχία και με πολύ πρωτότυπα θέματα. Επίσης, η ΕΕΦ θα μπορούσε να προτείνει την συμμετοχή της χώρας μας στην νεοσύστατη Ευρωπαϊκή Ολυμπιάδα Φυσικής (EuPhO). H EuPhO διεξήχθη για πρώτη φορά το 2017 στο Ταλίν της Εσθονίας, ενώ η δεύτερη διοργάνωση πραγματοποιήθηκε στη Μόσχα από το γνωστό Τεχνολογικό Ινστιτούτο MIPT. Η εξεταστέα ύλη της EuPhO είναι ίδια με εκείνη της IPhO ενώ το επίπεδο των θεμάτων είναι αρκετά υψηλό.

            Σαν επίλογο παραθέτω εδώ ένα πρόβλημα που δόθηκε στην 2^η EuPhO:

«Τρεις μικρές όμοιες σφαίρες Α, Β και Γ, μάζας m η καθεμιά, συνδέονται με δύο αβαρείς ράβδους μήκους l έτσι ώστε η μία ράβδος να συνδέει τις σφαίρες Α και Β και η άλλη τις σφαίρες Β και Γ. Η σύνδεση στη σφαίρα Β είναι αρθρωτή και η γωνία που σχηματίζουν οι δύο ράβδοι μπορεί να μεταβάλλεται αβίαστα. Το σύστημα κρατιέται ακίνητο, σε συνθήκες έλλειψης βαρύτητας, έτσι ώστε όλες οι σφαίρες να βρίσκονται αρχικά πάνω σε μια ευθεία. Δίνουμε στιγμιαία στη σφαίρα Α ταχύτητα με διεύθυνση κάθετη προς τις ράβδους. Να βρείτε την ελάχιστη απόσταση d μεταξύ των σφαιρών Α και Γ κατά τη διάρκεια της κίνησης που ακολουθεί, όταν αφήσουμε το σύστημα ελεύθερο. Κάθε είδους τριβή αγνοείται. (Απ: .)»

                                                                             Σάββας Βιτωράτος, BSc, MSc, DIC

(Καθηγητής Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης)