Παρά τη δυσμενή οικονομική συγκυρία για την χώρα μας, τις εργασίες του πολυσυνεδρίου, που ξεκίνησαν στις 10:30 π.μ. και ολοκληρώθηκαν στις 22:00 μ.μ., παρακολούθησαν περισσότερα από 600 άτομα (περιφερειακοί σύμβουλοι Κεντρικής Μακεδονίας, εκπρόσωποι Τοπικής Αυτοδιοίκησης, πολιτικοί, ελεύθεροι επιχειρηματίες -νομικοί, οικονομολόγοι, ασφαλιστές, σύμβουλοι επιχειρήσεων, λογιστές, μεσίτες κλπ-, έμποροι, βιομήχανοι, βιοτέχνες, επενδυτές, στελέχη επιχειρήσεων και οργανισμών, επιστημονικό δυναμικό και φοιτητές οικονομικής κατεύθυνσης).
Αξίζει να σημειωθεί πως τις εργασίες του Πολυσυνεδρίου επισκέφθηκαν περισσότερα από 2000 άτομα, στο διαδικτυακό κανάλι (web tv) του ka-business.gr σε όλο τον κόσμο, καθώς προβλήθηκαν ζωντανά.
Οι Ομιλητές: Μάκης Βοϊτσίδης Πρόεδρος ΕΣΗΕΜ-Θ, Στρατής Μαυραγάνης Νομικός Σύμβουλος, Λευτέρης Μαυρίκος Διευθύνων Σύμβουλος New Media, Ηρακλής Ασλανίδης Διευθύνων Σύμβουλο Yourmedia, Παναγιώτης Χριστοδουλίδης Γενικός Διευθυντής MLS
Συντονισμός: Αναστάσιος Κυριακίδης, Γενικός Διευθυντής Εκδοτική Βορείου Ελλάδος ΑΕ
Ομιλία του Λευτέρη Μαυρίκου: Διευθύνων Σύμβουλος NEW MEDIA
«…Η τεχνολογία του ιστού (το γνωστό μας www) δημιουργήθηκε το 1989 από τον Βρετανό Τιμ Μπέρνερς Λι. Αυτό που οδήγησε τον Λι στην εφεύρεση του Παγκόσμιου ιστού, ήταν το όραμά του για ένα κόσμο όπου ο καθένας θα μπορούσε να ανταλλάσσει πληροφορίες και ιδέες άμεσα προσβάσιμες από τους υπολοίπους. Το σημείο στο οποίο έδωσε ιδιαίτερο βάρος ήταν η μη ιεράρχηση των διασυνδεδεμένων στοιχείων. Οραματίστηκε κάθε στοιχείο, κάθε κόμβο του ιστού ίσο ως προς την προσβασιμότητα με τα υπόλοιπα. Αν σκεφτεί κανείς, όμως, το βαθμό ιεράρχησης με τον οποίο λειτουργούν οι μηχανές αναζήτησης όπως η Google, γίνεται εύκολα κατανοητό ότι στην πράξη κάτι τέτοιο δε συμβαίνει, τουλάχιστον στο βαθμό που το είχε οραματιστεί ο Λι.
Η ιστορία του internet στην Ελλάδα ξεκινάει το 1989, όταν το Ινστιτούτο Τεχνολογίας και Έρευνας (ΙΤΕ) συνδέεται στο Internet με τη Γαλλία (Πανεπιστήμιο Σόφια-Αντίπολις). Το 1990 το ΙΤΕ συνδέεται μέσω μισθωμένης γραμμής και το 1992 δημιουργεί το πρώτο Network Operation Center (NOC) στο Ηράκλειο. Το 1993 εταιρείες όπως η Compulink, η Forthnet, η Hol ξεκινούν να προσφέρουν υπηρεσίες πρόσβασης στο διαδίκτυο σε στο κοινό. Στα τέλη του 1995 ξεκινάει η δική μας δραστηριοποίηση στο internet, με την ίδρυση της Magnet Internet Services, της σημερινής NEW MEDIA.
Το internet με τη μορφή που το ξέρουμε σήμερα υπάρχει εδώ και 22 χρόνια και στην Ελλάδα η δυνατότητα σύνδεσης από το σπίτι μας υπάρχει εδώ και 18 περίπου χρόνια. Πολύ λίγος χρόνος, αν το καλοσκεφτούμε, αλλά πολύ μεγάλη η διαδρομή που διανύσαμε από τότε.
Στα μέσα της δεκαετίας του 1990, οι υπολογιστές είχαν πολύ μικρότερη υπολογιστική ισχύ από ό,τι σήμερα. Οι περισσότερες ελληνικές επιχειρήσεις δεν είχαν καν υπολογιστή ή τον χρησιμοποιούσαν μόνο για να κόβουν τιμολόγια.
Οι περισσότερες τηλεφωνικές συνδέσεις ήταν αναλογικές – παλμικές, οι ταχύτητες σύνδεσης απελπιστικά αργές, και για τους πιο πολλούς η λέξη internet σήμαινε κάτι σαν interamerican.
Τι είναι λοιπόν αυτό το Ιnternet, αφού σίγουρα δεν είναι κάτι σαν την Interamerican; Το Ιnternet είναι ένα πολυμέσο, μία νέα ποιοτική ανασύνθεση των υπαρχόντων και γνωστών στον άνθρωπο μορφών επικοινωνίας. Μέσω αυτού διασυνδέονται οικονομικά και πολιτιστικά συμφέροντα σε ένα όλο. To Internet αποτελεί μέρος του κυβερνοχώρου, ο οποίος ορίζεται ως το περιβάλλον που έχει δημιουργηθεί από δίκτυα επικοινωνιών που χρησιμοποιούν ηλεκτρονικούς υπολογιστές και λοιπές ψηφιακές συσκευές. Κυβερνοχώρος είναι τα τοπικά δίκτυα (LANs), τα ευρείας εμβέλειας δίκτυα (WANs) όπως το Internet, τα SMS κτλ.
Οι τεχνολογίες του κυβερνοχώρου χαρακτηρίζονται από τρία αλληλοσυνδεόμενα στοιχεία. Καταγράφουν, επεξεργάζονται και μεταφέρουν πληροφορίες. Η πληροφορία μετακινείται και μετασχηματίζεται με πολύ μεγαλύτερη ταχύτητα και είναι πολύ φτηνότερη από ότι στο παρελθόν. Ως μέσο και αντικείμενο παραγωγής, γίνεται η ίδια παραγωγικός παράγοντας των υπηρεσιών. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα πολλές από τις «παραδοσιακές» δραστηριότητες του ανθρώπου να γνωρίζουν άμεσες και ριζικές αλλαγές. Οι αλλαγές που επιφέρουν οι νέες τεχνολογίες δημιουργούν τις τεχνικές αλλά όχι τις κοινωνικές προϋποθέσεις για μία μεγάλη εκπολιτιστική μεταλλαγή της κοινωνίας. Ή τουλάχιστον έτσι πιστεύαμε μέχρι πριν από 2 – 3 χρόνια, όταν στη ζωή μας εμφανίστηκαν τα κοινωνικά δίκτυα.
Τα κοινωνικά δίκτυα άνθησαν χάρη στις φορητές συσκευές. Ήδη, από τα μέσα της δεκαετίας του 1990 είχε ξεκινήσει η κουβέντα για τη δημιουργία μίας μηχανής που θα χρησίμευε για την πρόσβαση στο internet χωρίς να είναι απαραίτητος ο δύσχρηστος Η/Υ. Τα σχετικά άρθρα στα ειδικά περιοδικά μιλούσαν για web pc και σύγκλιση των μέσων. Τότε τα smartphones και οι ταμπλέτες υπήρχαν μόνο μέσα στο μυαλό του Steve Jobs. Χάρη στη διάδοση των φορητών συσκευών (laptops, notebooks, smartphones, tablets), σήμερα, σύμφωνα με μία διαφήμιση που βλέπουμε αυτή την εποχή στην τηλεόραση, «όλοι μπορούν να σερφάρουν». Πλέον μιλούν για τον κυβερνοχώρο και αν μου επιτρέπεται ο νεολογισμός, μιλούν και «κυβερνοχωρίστικα», μια και στο καθημερινό μας λεξιλόγιο μπήκαν εκφράσεις, όπως κάνω like, lol κτλ.
Τα τελευταία τρία χρόνια γνωρίσαμε την έκρηξη των κοινωνικών δικτύων, κυρίως μέσω του facebook ενώ στις μέρες μας μεγάλη μόδα έχει γίνει το twitter. Αυτό το «φαινόμενο» δεν είναι άσχετο από τις νέες αντιλήψεις που έχουν αρχίσει να κυριαρχούν στο Marketing και το Management, σύμφωνα με τις οποίες, οι νέες επιχειρηματικές στρατηγικές θα πρέπει να επιδιώκουν την ενσωμάτωση των πελατών τους στη διαδικασία λήψης των αποφάσεων που αφορούν το είδος και τα χαρακτηριστικά των προσφερόμενων προϊόντων ή υπηρεσιών. Μιλάμε πλέον για ένα «νέο μοντέλο» εταιρείας που καθοδηγείται από τους πελάτες της, οι οποίοι αποτελούν «συνεργάτες» που συγκροτούν κοινότητες βασισμένες στην αμοιβαία εμπιστοσύνη.
Η παραπάνω φράση ακούγεται πολύ καλή για να είναι αληθινή και νομίζω ότι πρέπει να ψάξουμε για την παγίδα. Σύμφωνα με τον πρόεδρο του Ιδρύματος Οικονομικών Τάσεων και συγγραφέα Τζέρεμι Ρίφκιν, στη διαμορφωμένη υπερκαπιταλιστική οικονομία, το να αγοράζεις αγαθά και να είσαι ιδιοκτήτης τους θα αποτελεί πια μια παλιομοδίτικη ιδέα (“Η νέα εποχή της πρόσβασης”). Το φυσιολογικό θα είναι να καταντήσεις ένας συνεχής, αδιάκοπος και εφ’ όρου ζωής ενοικιαστής. Να ενοικιάζεις δηλαδή ανά πάσα στιγμή και να έχεις πρόσβαση σε οποιεσδήποτε υπηρεσίες μπορείς να φανταστείς μέσω ενός τεράστιου εμπορικού Διαδικτύου.
Στη νέα υπό διαμόρφωση εποχή, όλη η ζωή τείνει να γίνει μια πληρωμένη εμπειρία, όπου το να έχει κανείς πρόσβαση σε υπηρεσίες και σε εμπειρίες είναι πιο σημαντικό από το να είναι ιδιοκτήτης αγαθών. Οι νέες τεχνολογίες εξαφανίζουν ιδέες όπως η ιδιοκτησία και η κυριότητα. Οι αγορές κάνουν χώρο για τα δίκτυα και η ιδιοκτησία αντικαθίσταται από την πρόσβαση και την προσχώρηση. Εταιρείες και καταναλωτές έχουν αρχίσει να εγκαταλείπουν την «κεντρική πραγματικότητα της σύγχρονης οικονομικής ζωής, την ανταλλαγή δηλαδή ιδιοκτησίας μεταξύ πωλητών και αγοραστών».
Αυτό δεν σημαίνει ότι η ιδιοκτησία θα εξαφανιστεί. Το αντίθετο. Η ιδιοκτησία θα εξακολουθεί να υπάρχει αλλά στα χέρια ολίγων και ολοένα και λιγότερο οι αγοραπωλησίες θα γίνονται στην αγορά. Ο ρόλος των καταναλωτών αλλάζει τόσο δραματικά, ακριβώς επειδή η ιδιοκτησία και η κυριότητα γίνονται ξεπερασμένες. Δεν θα αγοράζεις, δεν θα είσαι ιδιοκτήτης, δεν θα είσαι καταναλωτής: θα είσαι απλώς χρήστης. Τα αγαθά μεταμορφώνονται σε υπηρεσίες και από καταναλωτές οι σύγχρονοι άνθρωποι γίνονται χρήστες.
Ένα βασικό χαρακτηριστικό της ψηφιακής οικονομίας είναι αυτό που αποκαλείται «επιχειρηματικοί ιστοί» (bussines web ή b web). Ρευστές δηλαδή συναθροίσεις επιχειρήσεων που ενώνουν τις δυνάμεις τους σε μία προσπάθεια να κυριαρχήσουν στην αγορά μέσα από συνεργατικές λογικές, για την αξιοποίηση των ιδιαίτερων ικανοτήτων της κάθε επιχείρησης, που σε άλλες συνθήκες θα ήταν ανταγωνιστές η μία με την άλλη. Οι παραδοσιακοί γίγαντες της βιομηχανικής εποχής, εταιρείες όπως οι Texaco, Standard Oil, General Motors κ.α. παραμερίζουν και παραδίδουν τα ηνία του υπερκαπιταλισμού σε εταιρείες όπως οι Google, Viacom, Sony, Time Warner, Disney, Amazon κ.ά.
Αυτές οι διεθνικές εταιρείες, με δίκτυα επικοινωνίας που καλύπτουν όλη την υδρόγειο, τοποθετούν νάρκες στις πηγές του πολιτισμού σε όλα τα σημεία του πλανήτη. Τον πολιτισμό αυτόν, αφού τον έχουν φέρει στα μέτρα τους με τη μέθοδο της παγκοσμιοποίησης, τον τυποποιούν, τον ξαναπακετάρουν και τον «περνάνε» στην αγορά υπό μορφή ψυχαγωγίας. Η νέα οικονομία με ταχύ ρυθμό μετατρέπεται σε μια οικονομία που εμπορεύεται πολιτισμικούς πόρους. Το κρίσιμο ερώτημα είναι εάν ο πολιτισμός μπορεί να επιβιώσει όταν απομείνει η εμπορική σφαίρα ως ο πρωταρχικός ρυθμιστής της ανθρώπινης ζωής.
Όταν ο πολιτισμός θα απορροφηθεί πλήρως από την οικονομία, καταντώντας ο ίδιος ένα ακόμη οικονομικό μέγεθος, ένα προϊόν της παγκοσμιοποιημένης οικονομίας, τότε μόνο οι εμπορικοί αρμοί και τα οικονομικά συμφέροντα θα κρατούν ενωμένο τον κοινωνικό ιστό. Tότε μάλλον θα είναι αργά για τις κοινωνίες.
Κάπου εδώ εντοπίζεται και ο σημαντικός ρόλος των ΜΜΕ. Δεν είναι τυχαίο νομίζω ότι στην Ελλάδα, στη δημόσια συζήτηση για τις νέες τεχνολογίες κυριαρχεί η φιλολογία γύρω από τα ΜΜΕ, το ιδιοκτησιακό τους καθεστώς και την επίδραση που ασκούν στην κοινωνία. Η συζήτηση αυτή τείνει να γίνει μονόπλευρη γιατί ταυτίζει το θέμα της σχέσης δημοκρατίας και ηλεκτρονικών μέσων με την τηλεόραση, παραγνωρίζοντας τα άλλα μέσα και κυρίως παραγνωρίζοντας και υποτιμώντας τις επερχόμενες μορφές κοινωνικής δράσης στον κυβερνοχώρο. Ως συνήθως με αυτά τα θέματα όλοι, και κυρίως η πολιτεία, θα ασχοληθούν κατόπιν εορτής και αφού θα έχουν ήδη σχηματισθεί οι κυρίαρχες δομές και σχέσεις.
Τα παραδοσιακά ΜΜΕ βρίσκονται σε κρίση κυρίως αξιοπιστίας γιατί συγκεντρώθηκαν στα χέρια λίγων μεγαλοεργολάβων, εφοπλιστών, και λοιπών επιχειρηματικών ομίλων, που ο μόνος τους σκοπός είναι να αποκομίσουν πολιτικά οφέλη και να χρησιμοποιήσουν τα ΜΜΕ ως μέσα προβολής και προώθησης των βασικών τους δραστηριοτήτων. Η κρίση αυτή αποτυπώνεται στο ταμείο των ΜΜΕ γιατί δεν πουλάνε ή γιατί απλά εμείς, οι πολίτες, αρνούμαστε πλέον να αγοράσουμε.
Ειδικά οι εφημερίδες έπαψαν να αποτελούν στοιχείο ταυτότητας του αναγνώστη, ένα στοιχείο που συμπλήρωνε την κοινωνική, πολιτική και οικονομική του υπόσταση. Με σημερινούς όρους, χάθηκε η έννοια του «ανήκειν σε μια κοινότητα» αναγνωστών, κάτι που τώρα αναπτύσσεται από τα Online Μέσα, και τα Κοινωνικά Δίκτυα.
Στις μέρες μας τα παραδοσιακά ΜΜΕ δεν πληρώνουν ανταποκριτές, φωτορεπόρτερ, και δημοσιογράφους, κάνουν μεταφράσεις από τα ξένα πρακτορεία, επιδίδονται σε copy-paste Δελτίων Τύπου και σε «ρεπορτάζ» των υπουργείων. Όλα αυτά (εκτός από τα «ρεπορτάζ» των υπουργείων) μπορούν να τα κάνουν εξίσου καλά και οι blogers, αξιοποιώντας μάλιστα τα κοινωνικά δίκτυα που μπορούν να λειτουργήσουν σαν ανταποκριτές.
Παραπάνω έθεσα το ερώτημα εάν ο πολιτισμός μπορεί να επιβιώσει όταν απομείνει η εμπορική σφαίρα ως ο πρωταρχικός ρυθμιστής της ανθρώπινης ζωής. Όταν μιλάμε για πολιτισμό μιλάμε κυρίως για την γλώσσα και όταν μιλάμε για ενημέρωση, στην ουσία της ενημέρωσης βρίσκονται οι λέξεις ως φορείς εννοιών – ιδεών.
Στην Ελλάδα υπάρχει ένας διάχυτος μοντερνισμός που έχει αποκτήσει αυθύπαρκτη αξία. Πλέον δεν έχει σημασία τι λες, τι γράφεις ή τι προβάλεις, αρκεί να το κάνεις μοντέρνα, χρησιμοποιώντας τις μοντέρνες ή πιασιάρικες εκφράσεις, κατάλληλη εκφορά του λόγου, ανάλογη μουσική επένδυση, “σωστή” στάση του σώματος και γενικά χρησιμοποιώντας την εικόνα ή το περιτύλιγμα. Την ουσία αναλαμβάνει να τη “θάψει” ο καταιγισμός πληροφοριών που στο τέλος μετατρέπει τα πάντα σε βουή.
Όταν όμως οι λέξεις και οι έννοιες μπερδεύονται, όταν οι λέξεις χάνουν την σημασία τους γιατί τις χρησιμοποιούμε λάθος (και δεν έχει σημασία αν το κάνουμε συνειδητά ή όχι, γιατί ο αγράμματος είναι το ίδιο επικίνδυνος με τον μορφωμένο που συνειδητά διαστρεβλώνει την έννοια των λέξεων), τότε το πρόβλημα δεν είναι απλά ότι δεν μπορούμε να συνεννοηθούμε. Η έλλειψη συνεννόησης στις κοινωνίες οδηγεί σε επικίνδυνα μονοπάτια, που στο τέλος τους συνήθως έχουν βία και πόνο.
Το internet και ιδιαίτερα η άνθηση των blogs μπορεί και πρέπει να ειδωθούν από την μεριά των πολλαπλών πηγών πληροφόρησης, την κατάργηση του μονοπωλίου της πληροφόρησης, την εκπαίδευση του πολίτη στην κριτική σκέψη και την συμμετοχή. Δυστυχώς και στο διαδίκτυο υπάρχει πολλή ερμηνεία και λίγη πληροφόρηση όπως ακριβώς και στη γνωστή “κακή” τηλεόραση και τις ειδήσεις των 8, με τα πολλά παράθυρα και τις λίγες ειδήσεις. Όπου πολλά παράθυρα συνήθως, αλλά ευτυχώς όχι πάντα, σημαίνει «απόψεις έγκυρων δημοσιογράφων» που στην καλύτερη περίπτωση λένε κοινοτυπίες και στη χειρότερη παίζουν παιχνίδια εξουσίας.
Είναι όμως μονόδρομος η ριζική αλλαγή των ΜΜΕ στην Ελλάδα με την αξιοποίηση των νέων μέσων και των κοινωνικών δικτύων. Πρέπει να δημιουργηθούν νέα Μέσα και να διαχυθεί προς τα κάτω η ιδιοκτησία τους. Αν πρέπει να φύγουν από το προσκήνιο και κάποιοι δημοσιογράφοι που δεν μπορούν να ανταποκριθούν στα νέα δεδομένα, ας γίνει και αυτό, όπως ακριβώς γίνεται στο δημόσιο με την εργασιακή εφεδρεία ή στον ιδιωτικό τομέα με τις απολύσεις.
Σύμφωνα με μία έκθεση της PricewaterhouseCoopers για τις προοπτικές του Τύπου την πενταετία 2011 – 2015, οι ραγδαίες και διαρκείς τεχνολογικές αλλαγές, σε συνδυασμό με την ευρεία διάδοση των tablet computers, δημιουργούν ένα νέο ψηφιακό περιβάλλον, στο οποίο μπορεί να στραφεί ο Τύπος υιοθετώντας ένα μικτό εμπορικό μοντέλο, που θα αντλεί έσοδα τόσο από τη διαφήμιση, όσο και από συνδρομές.
Ιδού λοιπόν πεδίο δράσης λαμπρό για τον Τύπο. Δημιουργήστε νέα μέσα. Δεν χρειάζονται πολλά λεφτά, χρειάζεται όμως καλή γνώση των νέων μέσων.
Χρειάζεται ιεράρχηση και αμεσότητα στη μετάδοση της πληροφορίας και κυρίως η συγκροτημένη και τεκμηριωμένη άποψη αυτού που την εκφέρει, και όχι έκφραση των συμφερόντων του εργοδότη του.
Και τέλος χρειάζεται η καλή γνώση των Ελληνικών και η ουσιαστική (και όχι «θεαματική») χρήση των λέξεων. Παρακαλούμε, όχι άλλα “βομβαρδισμένα τοπία”, και “πύρινη κόλαση”. Φτάνει πια με τις δραματικές εξελίξεις και τις “εικόνες βιβλικής καταστροφής”.
Αρκετά με την υπερβολή: δεν υπάρχει καμία περίπτωση να προκαλέσουν σάλο οι δηλώσεις της Άντζελας Δημητρίου, και δεν είναι δυνατόν η απόλυτη Ελληνίδα ντίβα να είναι η Άννα Βίσση, εκτός και αν η Κάλλας ήταν απλώς αλάτι.
Ή μήπως πριν από την εποχή της Άννας Βίσση δεν υπήρχε τίποτα;
Κάτι λέγαμε προηγουμένως για τον πολιτισμό που γίνετε εμπόρευμα…»
(video) «Τεχνολογία: Νέα Μέσα – ΜΜΕ ή Πρόκληση»Μάκης Βοιτσίδης, Πρόεδρος ΕΣΗΕΜΘhttp://www.youtube.com/watch?v=qboBkJsCCuQ
